Αν και οι πρωταγωνιστές στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι άλλοι, ο ρόλος των τυριών δεν είναι αμελητέος. Η συμβολή τους στην απόλαυση είναι εξ’ ίσου σημαντική. Άλλωστε, όπως σε όλα τα πράγματα, έτσι και στη γεύση αυτό που μετράει είναι η αλληλουχία, η συμπληρωματικότητα, η αρμονία και εν τέλει η ισορροπία.
Τα τυριά είναι πολλά, με διαφορετικές γεύσεις, υφές, αρώματα. Εκεί έγκειται και η αξία τους, εκεί και η γοητεία τους, εκεί και η δυσκολία τους, για κάποιον που δεν τα γνωρίζει καλά. Όπως όλα τα πράγματα, αν χρησιμοποιηθούν με λανθασμένο τρόπο αντί για όφελος θα προκαλέσουν ζημιά. Δηλαδή, αντί για κορυφαία απόλαυση θα προκαλέσουν μικρότερη. Ζημιά είναι κι αυτό…
Τα τυριά συμμετέχουν σε όλο το γιορτινό τραπέζι, από την πολύ αρχή, μέχρι το μακρύ τέλος. Και βέβαια στη μαγειρική. Για να δούμε κάποιες ιδέες.
=>> Ελαφρά φρέσκα τυριά όπως η μοτσαρέλα, μια ήπια μυζήθρα, ένα γαλοτύρι, ένα Brie, ένα φρέσκο κατσικίσιο, ένα κατίκι είναι πολύ καλά ως απεριτίφ, με ένα αφρώδες ή λευκό κρασί. Αν όμως το απεριτίφ μας είναι πιο σκληρό όπως το ούζο, θα στεκόταν καλύτερα η φέτα, ένα σαχανάκι από κασέρι ή λαδοτύρι Λέσβου ή μελίχλωρο Λήμνου ή φορμαέλα, ακόμη και ένα δυνατό κεφαλοτύρι. Τα ίδια τυριά μπορούν να λάβουν μέρος και ως πρώτα πιάτα, μαζί με άλλα εδέσματα βεβαίως. Με μανιτάρια, πιπεριές, σπαράγγια, αλλαντικά και ελαφρά παρασκευάσματα. Το κατίκι ‘κάθεται’ πολύ καλά, μια κουταλιά, μέσα σε σούμες βελουτέ.
=>> Το ανθότυρο, το μανούρι, σκέτο ή ψητό, η μοτσαρέλα, το ψητό χαλούμι συμπληρώνουν μια σαλάτα από φρέσκα φύλλα λαχανικών.
=>> Το κασέρι, η γραβιέρα, η Γκούντα, αλλά και η φέτα θα μας δώσουν λύσεις στο μαγείρεμα, σε σουφλέ, σε γεμίσματα πουλιών ή ρολό κρεάτων κλπ. H παρμεζάνα, με το κεφαλοτύρι θα ‘ντύσουν’ οποιοδήποτε ζυμαρικό.
Ερχόμαστε σιγά-σιγά στο κύριο σημείο του ρόλου των τυριών
Στο τελείωμα, μετά το γεύμα. Στο αργό απολαυστικό τελείωμα, όπου γίνονται και οι καλύτερες συζητήσεις.
=>> Εδώ κυριαρχούν τα καλά σκληρά, τα ωριμασμένα και τα gourmet τυριά.
Μπορεί η παρέα να συνεχίσει την απόλαυση του κρασιού που έπινε με το κυρίως πιάτο για πολλή ώρα με τη συνοδεία αυτών των τυριών. Η επιλογή είναι ανάλογη με το κρασί του γεύματος ή του δείπνου. Αν, για παράδειγμα, ήταν ένα Syrah θα πήγαινε κίτρινο σκληρό τυρί με πιπέρια. Ένα πιο ελαφρύ κρασί όπως ένα Merlot ή ένα πιο φρέσκο Αγιωργήτικο, με μια απλή γραβιέρα. Ένα Ξινόμαυρο θα ήθελε ένα πιο λιπαρό τυρί όπως μια βουτυράτη γραβιέρα Ηπείρου βουνίσια. Τα πιο γεμάτα και παλαιωμένα κόκκινα κρασιά ταιριάζουν με πιο πλούσια κίτρινα τυριά, γραβιέρες παλαιωμένες, Pecorino, ένα καπνιστό τυρί.
=>> Αν το κρασί της συνέχειας είναι γλυκό, συνήθως συνοδεύεται από γλυκά. Εδώ μπορεί είτε να συμβάλει, είτε να πρωταγωνιστήσει, ένα καλό κρητικό ανθότυρο, μόνο του ή με μέλι και κανέλα. Ωστόσο θα πήγαινε πολύ και κάθε τυρί με έντονη γεύση, όπως το ροκφόρ, ένα καλό αλμυρό και αψύ κεφαλοτύρι ή ένα τυρί με οξύτητα, όπως ένα κίτρινο κατσικίσιο. Εξαιρετικά θα ταίριαζε όμως εδώ και μια πολύ παλαιωμένη πάνω από 24 μήνες) Γκούντα. Όλα αυτά και πάλι είτε μόνα τους είτε μαζί με κάποια γλυκά.
=>> Αν το τέλος του γεύματος είναι με αποστάγματα και πάλι τα τυριά θα δήλωναν παρών. Με ένα παλαιωμένο τσίπουρο θα πρότεινα μια πολύ καλή, πλούσια, και ισορροπημένη γραβιέρα νησιώτικη, παλαιωμένη σε σπηλιά. Τέλος μην αγνοείτε ότι το ιδανικό συνοδευτικό του ουίσκι είναι τα καπνιστά εδέσματα, ανάμεσά τους και ένα καπνιστό τυρί. Με το κονιάκ ο κανόνας είναι μόνο μαύρη σοκολάτα αλλά το πεδίο ανοιχτό για δικούς σας πειραματισμούς.
=>> Γιορτές όμως δεν είναι μόνο το γιορτινό τραπέζι. Υπάρχουν στιγμές που θα θέλουμε να απολαύσουμε ένα κρασί, όπου λίγο τυρί θα ήταν το τέλειο συνοδευτικό, αρκεί να ταιριάζει. Ο κανόνας είναι περίπου όπως παραπάνω. Με ένα αρωματικό λευκό ένα απαλό, κυρίως φρέσκο και αρωματικό τυρί. Με δυνατό λευκό, ροζέ ή φρέσκο και απαλό κόκκινο, κάποιο απαλό κίτρινο σκληρό, όπως μια απλή γραβιέρα, με πλούσιο και παλαιωμένο κόκκινο κρασί, επίσης πλούσιο και ωριμασμένο κίτρινο τυρί.
=>> Τα πλατώ των τυριών είναι επίσης μια καλή (και μοδάτη) λύση για να περάσει μια παρέα ένα βράδυ με καλό κρασί χωρίς πολύ φαγητό. Εδώ γίνονται πολλά σφάλματα. Δεν είναι ανάγκη να υπάρχει μεγάλη ποικιλία τυριών και φρέσκα και κίτρινα και παλαιωμένα και λιπαρά και και… όταν το κρασί είναι ένα. Θα πρέπει να υπάρχουν 2-3 τυριά τα οποία να ταιριάζουν με το κρασί που θα πιούμε και με τα άλλα συνοδευτικά όπως αλλαντικά, αν υπάρχουν. Σύμφωνα με τους γευστικούς κανόνες που αναφέραμε. Μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά κρασιά, το ένα μετά το άλλο, όπως σε ένα γεύμα (πχ ένα λευκό, μετά ένα ελαφρύ κόκκινο, στο τέλος ένα δυνατό κόκκινο) με διαφορετικά πλατώ για το καθένα. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούμε να απολαύσουμε μεγαλύτερη ποικιλία τυριών.